शेतकऱ्यांनी पेरणी सुरू करावी कामे :- महिन्याच्या शेवटीच पावसाचे आगमन झालं आणि राज्यभरात शेतकरी बंधूंच्या मनात एकच प्रश्न घर करू लागला – शेतकऱ्यांनी पेरणी सुरू करावी का? गेल्या काही दिवसांत काही भागांत जोरदार पाऊस झाला.
कुठे मेघगर्जनेसह सरी कोसळल्या, तर कुठे वाऱ्यांसह मुसळधार पावसाचा तडाखा बसला. त्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये आशेचा किरण दिसू लागला आहे. पण या पावसावर भरवसा ठेवून पेरणी करावी का, हा प्रश्न गंभीर आहे.
यंदा मान्सूनने घेतली वेगवान एंट्री
हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, यंदा मान्सूनने केरळमध्ये २५ मे रोजीच प्रवेश केला. विशेष म्हणजे, यंदा मान्सूनची ही सुरुवात नेहमीपेक्षा ७-१० दिवस लवकर झाली आहे. केवळ केरळपुरतीच मर्यादा न ठेवता, मान्सून थेट तळकोकण, गोवा आणि कर्नाटकमध्येही पोहोचला आहे. काही भागांत मे महिन्यातच पहिल्या सरी कोसळल्या, जे गेल्या १६ वर्षांमध्ये प्रथमच घडले आहे.
यामुळेच अनेक शेतकरी ‘शेतकऱ्यांनी पेरणी सुरू करावी का?’ या विचारात अडकले आहेत.
हवामान खात्याचा इशारा – घाई करू नका
जरी पाऊस काही भागांत सुरू झाला असला, तरी भारतीय हवामान खात्याने स्पष्टपणे सांगितले आहे की, ५ जूनपर्यंत राज्यात खरंच स्थिर व जोरदार पावसाची शक्यता कमी आहे. सध्या दक्षिण कोकण, गोवा व काही मर्यादित भागांतच पोषक वातावरण आहे. पण उर्वरित महाराष्ट्र – विशेषतः मराठवाडा, विदर्भ, पश्चिम महाराष्ट्र याठिकाणी पावसाचा जोर तितका नाही.
या पार्श्वभूमीवर कृषी विभागाने देखील सूचना दिली आहे की, पेरणीची घाई अजिबात करू नका. कारण सध्या हवामानात अस्थिरता आहे. एकीकडे ढगाळ वातावरण दिसत असले तरी ते लगेच पावसात रूपांतरित होईलच, याची हमी नाही.
पेरणी लवकर केल्यास काय धोका?
जर शेतकऱ्यांनी पावसाच्या पहिल्या सरी पाहूनच पेरणी सुरू केली, आणि त्यानंतर दोन-तीन आठवडे पाऊस न झाल्यास पेरणीत अपयश येऊ शकते. बियाण्यांची उगम क्षमता कमी होईल, पिके करपतील आणि उत्पादनावर परिणाम होईल. त्यामुळे ‘शेतकऱ्यांनी पेरणी सुरू करावी का?’ हा निर्णय घेणं म्हणजे शेकडो रुपयांचे बियाणे, खतं, मजुरी यांचा धोका पत्करणं आहे.
हवामानात होणारे बदल
हवामान तज्ज्ञ डॉ. रामचंद्र साबळे यांच्या मते, २७ मेपासून राज्यातील हवामान पुन्हा कोरडे होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः मध्य महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भात पुन्हा तापमानात वाढ होऊ शकते. काही भागांत ढगाळ वातावरण असले तरीही खरा मोसमी पाऊस अजून स्थिर झालेला नाही.
यामुळे आता जर पेरणी केली, तर पिकांच्या सुरुवातीच्या टप्प्यावरच दुष्काळसदृश स्थिती निर्माण होऊ शकते.
मग शेतकऱ्यांनी पेरणी सुरू करावी का?
खरं सांगायचं तर, अजूनही याचं उत्तर ‘हो’ असं देणं योग्य ठरणार नाही. जरी मान्सूनने लवकर सुरुवात केली असली, तरी हवामान अजून स्थिर झालेलं नाही. हवामान विभाग आणि कृषी विज्ञान केंद्रांकडून मिळालेली सर्व माहिती पाहता, किमान ५ ते ७ जूनपर्यंत वाट पाहणं अधिक शहाणपणाचं ठरेल.
तत्पूर्वी शेतकऱ्यांनी आपल्या जमिनीची मशागत, खतं व बियाण्यांची निवड, सिंचनाची तयारी या बाबतीत लक्ष केंद्रित करावं. शाश्वत पावसाची वाट पाहणं म्हणजे फक्त संयम नव्हे, तर शहाणपणाचं प्रतीक आहे.
कशावर लक्ष द्यायला हवं?
- आपल्या भागातील हवामान अंदाज वेळोवेळी तपासावा.
- स्थानिक कृषी अधिकाऱ्यांचा सल्ला घ्यावा.
- पावसाच्या पहिल्या सरींनंतर किमान १० दिवस पावसाचं सातत्य असेल, याची खात्री करून मगच पेरणी करावी.
- ढगाळ वातावरण किंवा एखाद्या पावसाच्या सरीवर भरवसा न ठेवता खऱ्या मान्सूनचं आगमन होईपर्यंत वाट पहावी.
संयमच शेतकऱ्याचं खरे शस्त्र
‘शेतकऱ्यांनी पेरणी सुरू करावी का?’ याचं एकच उत्तर आहे – अजून नाही! अजून काही दिवस संयम बाळगा. मान्सूनचं खरं स्वरूप कधी दाखवतोय यावर बारकाईने लक्ष ठेवा. बिनधास्तपणे पेरणी करण्यासाठी हवामान खात्याची खात्रीशीर माहिती आणि तुमच्या भागात सातत्याने येणाऱ्या पावसाचं निरीक्षण यावर अवलंबून राहा.
👉 त्यामुळे कोणत्याही अफवांवर विश्वास ठेऊ नका, हवामान खात्याचा सल्ला ऐका आणि पेरणीसाठी योग्य वेळेची वाट पाहा – यामुळेच तुमचं उत्पन्न आणि मेहनत दोन्ही वाचतील!
तुमच्यासाठी अधिक:- हवामान विभागाचा मुसळधार पावसाचा इशारा: महाराष्ट्रातील शेतकरी सावध व्हा !
